۰۶
دی
ادات و معنای حروف مشبهه بالفعل :
این حروف عبارتند از:
- إنَّ و أنَّ: که تأکید وقوع خبر برای اسم را بیان می دارد. مانند «قال یا بُنَیَّ إِنِّی أَرَى فِی الْمَنَامِ أَنِّی أَذْبَحُکَ -صافات ۱۰۲»
- کأنَّ: برای تشبیه کردن اسم به خبر بکار می رود. مانند « الزُّجَاجَهُ کَأَنَّهَا کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَهٍ مُبَارَکَهٍ زَیْتُونَهٍ – نور ۳۵»
- لکِنَّ: این کلمه به منظور استدراک بکار می رود و معنای کلام گذشته را برطرف می سازد.
- لعلَّ: به معنای امید داشتن برای رسیدن به چیزی یا کراهت داشتن از وقوع چیزی. مانند «کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ آیَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ – بقره ۱۷۸»
- لیت: برای آرزو داشتن وقوع خبر است برای اسم. مانند: «یَا وَیْلَتَى لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِیلً – فرقان ۲۸»
-
اصول در حروف مشبهه بالفعل:
- در حروف مشبهه بالفعل حتما خبر باید بعد از اسم بیاید مگر در موارد خاصی چون خبر جار و مجرور و موارد دیگر. مانند: «إِنَّ إِلَیْنَا إِیَابَهُمْ-ثُمَّ إِنَّ عَلَیْنَا حِسَابَهُمْ – غاشیه ۲۵ و ۲۶»
- اصل در این حروف باقی ماندن بر اصلشان است اگرچه گاهی اوقات به صورت مخفف استعمال می شوند مانند: إنْ٬ أنْ٬ کأنْ٬ لَکِنْ. و برای هر کدام احکام خاصی بیان می شود که در درس به آن اشاره خواهد شد. لازم به ذکر است که «لعلَّ» تخفیف نمی گردد.
- در حروف مشبهه بالفعل لازم است خبر حتما در جمله ذکر گردد البته با وجود قرینه٬ حذفشان جایز است.
چند نکته پیرامون بحث :
- آمدن «لام» ابتدا بر سر خبر إنَّ جایز است و مفید تأکید می باشد.
- «نون» وقایه٬ در صورتی که اسم حروف مشبهه بالفعل «یاء» متکلم باشد٬ به آن حروف اضافه می شود.
